GARİP DIŞINDA YENİLİĞİ SÜRDÜREN ŞİİR
(MAVİCİLER) ÖZELLİKLERİ
Genel Özellikleri
• Garip akımına bir tepki olarak edebiyat sahnesine çıkmışlardır.
• Topluluğun düşünsel ve estetik temelleri, Birinci Yeni anlayışı ile Orhan Veli Kanık'ın şiir anlayışına dayanır.
• Maviciler, şiirin tüm yönleriyle açık ve yalın olması gerektiği görüşünü kesin bir biçimde reddetmişlerdir.
• Onlara göre, şiirin anlam bakımından kapalılığı onun özgün doğasının bir gereğidir ve bu yönüyle şiir, düzyazıdan ayrışır.
• Şiirde lirizm, ahenk ve estetik söyleyişe büyük önem veren Maviciler, sanatsal ve edebi ifade biçimlerinin şiirde mutlaka yer alması gerektiğini savunmuşlardır.
Attila İlhan
• Mavi akımının kurucusu ve öncüsü olarak kabul edilen sanatçı, edebi kimliğini bu doğrultuda inşa etmiştir.
• Geniş bir imge evrenine sahip olan şair, noktalama işaretleri ve büyük harf kullanımını bilinçli olarak dışladığı, tamamen kendine özgü bir üslup geliştirerek şiirinde bireysel bir estetik ortaya koymuştur.
• Coşkulu anlatım, özgün ses örgüsü ve duyarlılıkla örülmüş söylem, onun şiir anlayışının temel belirleyicileri arasındadır.
• Hem geleneksel (klasik) Türk şiirini hem de Batı şiirini derinlemesine bilen sanatçı, bu iki kaynağı harmanlayarak özgün bir şiir dili oluşturmuştur.
• Şiir dili, gündelik konuşma diliyle birlikte halk deyimleri, argo, günlük dilde nadiren kullanılan sözcükler, ayrıca Fransızca ve Almanca kökenli terimler gibi çeşitli unsurları içerecek biçimde çeşitlilik göstermektedir.
• Toplum için sanat anlayışı, sanatçının genel yaratım felsefesinde belirgin şekilde ön plandadır.
• Modern bireyin varoluşsal bunalımları, aşk, özgürlük, eşitlik, bağımsızlık, barışçıl yaşam ideali ve halkçılık gibi temalar, onun şiirsel ve düzyazı metinlerinde sıklıkla işlediği konulardır.
• Nazım Hikmet’in biçimsel ve düşünsel etkisi, özellikle sanatçının toplumcu gerçekçi şiirlerinde hissedilmektedir.
• "Duvar" adlı şiiri, onun toplumcu gerçekçilik döneminde kaleme aldığı önemli eserlerinden biridir.
• İkinci Yeni ve Garip akımı anlayışına eleştirel bir duruş sergilemiş, bu akımlara karşı poetikasını net bir biçimde konumlandırmıştır.
• "Ali Kaptanoğlu" takma adıyla senaryo metinleri kaleme almış, sinema alanında da üretimde bulunmuştur.
• Romanlarında toplumsal ve siyasal olaylara odaklanmış, bu eserlerde sıklıkla sinema tekniklerinden yararlanmıştır.
• Pek çok romanı senaryolaştırılarak beyaz perdeye uyarlanmıştır, bu da onun edebi üretiminin çok yönlülüğünü ortaya koymaktadır.
Şiirinde Üç Dönem Görülür:
-
Dönem: Toplumsal gerçekçilik dönemi. Nazım Hikmet etkisinde toplumcu anlayışı vardır.
-
Dönem: Bireysel, yalnız kalan ve varlığı tehdit altında olan insanın şiiri gibi konuları işlemiştir.
-
Dönem: Neo-Klasik, Halk ve Divan şiirinin modern yorumunu yapmıştır.
• Sanatçının edebi başarıları, çeşitli prestijli ödüllerle taçlandırılmıştır. "Cebbaroğlu Mehemmet" adlı şiiriyle, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Şiir Yarışması'nda birincilik ödülüne layık görülerek şiir alanındaki başarısını erken dönemlerde ortaya koymuştur. "Sırtlan Payı" adlı romanıyla, Yunus Nadi Roman Ödülü'nü kazanarak düz yazı türünde de edebi gücünü kanıtlamıştır. Ayrıca, "Tutuklunun Günlüğü" adlı yapıtı, Türk Dil Kurumu (TDK) Şiir Ödülü ile onurlandırılmış, sanatçının şiirsel anlatımındaki derinlik ve özgünlük bir kez daha tescillenmiştir.
Eserleri
-
Tutuklunun Günlüğü-şiir
-
Bela Çiçeği-şiir
-
Sisler Bulvarı-şiir
-
Yağmur Kaçağı-şiir
-
Ben Sana Mecburum-şiir
-
Korkunun Krallığı-şiir
-
Böyle Bir Sevmek-şiir
-
Ayrılık da Sevdaya Dahil-şiir
-
Elde Var Hüzün-şiir
-
Duvar-şiir
-
Bıçağın Ucu-roman
-
Sokaktaki Adam-roman
-
Zenciler Birbirine Benzemez-roman
-
Kurtlar Sofrası-roman
-
Dersaadette Sabah Ezanları-roman
-
Fena Halde Leman-roman
-
Sırtlan Payı-roman
Ahmet Oktay
• Sanatçı, toplumcu sanat anlayışını benimsemiştir.
• Ahmet Arif’in şiirsel söyleminden etkilenmiş; zaman zaman İkinci Yeni akımının biçimsel özelliklerine de yönelmiştir.
• Şiirlerinde yalın bir teknik ve destansı bir anlatım öne çıkar.
• Zengin bir sözcük dağarcığına sahiptir; dili etkili ve özgün biçimde kullanır.
• Şiirleri Gerçek ve Güney gibi edebiyat dergilerinde yayımlanmıştır.
• "Her Yüz Bir Öykü Yazar" adlı eseriyle Yeditepe Şiir Armağanı’nı kazanmıştır.
• "Yol Üstündeki Semender" adlı eseriyle Behçet Necatigil Şiir Ödülü’ne layık görülmüştür.
• "Ağıtlar ve Övgüler" adlı yapıtıyla Türkiye Yazarlar Birliği Yılın Şairi Ödülü’nü almıştır.
• Sanatçının şiir anlayışı, bireysel duyarlılığı toplumsal meselelerle bütünleştiren bir çizgide ilerlemektedir.
Eserleri
-
Az Kaldı Kışa-şiir
-
Sürgün-şiir
-
Kara Bir Zamana Alınlık-şiir
-
Söz Acıda Sınandı-şiir
-
Yol Üstündeki Semender-şiir
-
Toplu Şiirler-şiir
-
Gözüm Seğirdi Vakitten-şiir
-
Dr. Kaligari'nin Dönüşü-şiir
-
Hayalet Övgü-şiir
-
Gölgeleri Kullanmak-şiir
-
Her Yüz Bir Öykü Yazar-şiir
-
Ağıtlar ve Övgüler-şiir
-
Az Kaldı Kışa-şiir