top of page

BEŞ HECECİLER

“Beş Hececiler”, Hecenin Beş Şâiri veya Hececiler olarak da bilinen, Faruk Nâfiz (Çamlıbel), Orhan Seyfi (Orhon), Yusuf Ziyâ (Ortaç), Halit Fahri (Ozansoy) Enis Behiç (Koryürek) gibi şairlerle temsil edilen; edebî ve kültürel gelenek olarak Anadolu/ Asya Türk varlığına yaslanan Millî Edebiyat Hareketi’nin şiir kolu olarak kabul edilebilir. Çünkü bu şairlerin dil anlayışlarını, ölçü ve izlek bağlamındaki kabullerini, Millî Edebiyat Hareketi belirler. Millî Edebiyat Hareketi’nin millî lisan, millî edebiyat ve nihayet milli devlet gibi esasları,  Ömer Seyfettin, Ali Canip, Ziya Gökalp, Ahmet Hikmet, Orhan Seyfi, Enis Behiç gibi şairlerin ve yazarların da “millî romantik bir duyuş” tarzını oluşturur. Bu bağlamda Beş Hececilerin temsil değeri en yüksek duygusu “millî romantik duyuş”tur. (K. Duygu, Beş Hececiler'de Millî Bir Değer Olarak "Millî Romantik Duyuş Tarzı, DergiPark, 2014)

​

Genel Özellikleri

 

• Halit Fahri Ozansoy, Enis Behiç Koryürek, Yusuf Ziya Ortaç, Orhan Seyfi Orhon ve Faruk Nafiz Çamlıbel, edebiyat tarihinde "Beş Hececiler" olarak anılan topluluğun öncülerindendir.

• Bu sanatçıları kolay hatırlamak için isimlerinin baş harflerinden oluşturulan “Hey Of” kısaltması kullanılır.

• Sanat yaşamlarına aruz vezniyle başlamış, ardından hece ölçüsüne yönelmişlerdir; bu geçiş, şiirde millîleşme çabasının da bir yansımasıdır.

• Hece ölçüsüyle serbest müstezat biçimini denemeleri, şiirde biçimsel yeniliğe olan ilgilerini gösterir.

• Yurt güzellikleri, memleket sevgisi ve sade bir dil kullanımı, şiirlerinin belirgin özellikleridir.

• Düz yazıdaki söz dizimini şiire aktarma çabaları, anlatımda doğallığı ön plana çıkarma isteklerinin bir sonucudur.

• Kurtuluş Savaşı yıllarında ortaya çıkmaları, eserlerine tarihsel bir anlam katmaktadır.

• Şiirlerinde biçimsel yenilikler denemekten çekinmemiş, millî edebiyat anlayışının şiirdeki temsilcileri olmuşlardır.

​

Akımın Temsilcileri

 

Halit Fahri Ozansoy 

​

• Bir dönem Nayiler hareketi içerisinde yer almış, bu toplulukla birlikte şiirde soyutluk ve mistisizme yönelmiştir.

• “Aruza Veda” adlı şiiriyle aruz ölçüsünü bırakarak hece ölçüsüne geçiş yapmıştır; bu eser, dönüm noktası niteliğindedir.

• Şiirlerini Yarın, Hayat, Ayda Bir ve Çınaraltı gibi dönemin önemli edebiyat dergilerinde yayımlamıştır.

• Tiyatro ve anı türünde kaleme aldığı eserler, edebiyat tarihimizde dikkate değer bir yer tutar.

• “Nedim” adlı tiyatro dergisinin kurucusu olup, tiyatro alanında da etkin bir figür olmuştur.

• Eserlerinde sıkça karşılaşılan başlıca temalar arasında egzotik sahneler, hüzün, melankoli, aşk, kadın, ölüm ve sevgi yer alır.

• Sanat anlayışında “sanat toplum içindir” görüşü hâkimdir; eserlerinde bireysel duygular kadar toplumsal duyarlılıklara da yer vermiştir.

​

Eserleri  

​

  1. Sonsuz Gecelerin Ötesinde

  2. Efsaneler

  3. Rüya

  4. Bulutlara Yakın

  5. Sulara Dalan Gözler

  6. Sulara Giden Köprü

  7. Aruza Veda

 

Enis Behiç Koryürek  

​

• Türk denizciliğini destansı bir üslupla yücelten şair olarak edebiyat tarihinde anılmıştır.

• Sanat yaşamına aruz ölçüsüyle başlamış, daha sonra hece ölçüsüne yönelmiş, hatta aynı şiir içerisinde farklı hece kalıplarını ustalıkla bir arada kullanmıştır.

• Sade ve anlaşılır bir dil tercih etmiş; halkla güçlü bir bağ kurmayı önemsemiştir.

• Serbest ölçüyle şiir yazma denemelerinde bulunmuş, böylece şiir formu üzerinde yenilikçi yaklaşımlar sergilemiştir.

• Durak yapısında gerçekleştirdiği biçimsel değişikliklerle özgün bir ahenk oluşturmayı başarmıştır.

• Özellikle millî duygularla örülü, epik nitelikli şiirler kaleme almış; bu şiirlerde tarihsel bilinç ve vatan sevgisi ön plandadır.

• 1946 sonrası döneminde mistik ve metafizik temalara yönelmiş, içsel derinliği yüksek şiirler yazmıştır.

• “Sanat toplum içindir” anlayışını benimsemiş, şiiri halkın duygu ve düşüncelerine tercüman olacak bir araç olarak görmüştür.

​

Eserleri 

 

  1. Güneşin Ölümü

  2. Varidat-ı Süleyman

  3. Gemiciler

  4. Miras

  5. Eski Korsan Hikâyeleri

 

Yusuf Ziya Ortaç  

​

• Sanat hayatının başlangıcında aruz ölçüsüyle şiirler kaleme almış, ancak Ziya Gökalp'in etkisiyle hece ölçüsüne yönelmiştir.

• Eserlerinde öne çıkan tematik ögeler; aşk, sevgi, deniz ve mehtap gibi bireysel ve romantik unsurlardır.

• "Binnaz" adlı eseri, edebiyatımızda hece ölçüsüyle yazılmış ilk manzum piyes olma niteliğini taşır.

• Orhan Seyfi Orhon ile birlikte "Papağan, Güneş, Aydabir, Çınaraltı" gibi dergilerde duzyazı ve şiirleriyle yer almıştır.

• Yergi (hiciv) yeteneğini "Akbaba" adlı mizah dergisinde sergilemiş; çoğu mizahi yazısını "Çimdik" takma adıyla yayınlamıştır.

• Fıkralarında siyasal mizahın çarpıcı örneklerine yer vermiş; döneminin politik atmosferini esprili bir üssupla yansıtmıştır.

• Sanat anlayışında "sanat toplum içindir" ilkesi belirleyici bir yere sahiptir; eserlerinde toplumsal duyarlılık dikkat çeker.

 

Eserleri 

 

  1. Akından Akına

  2. Aşıklar Yolu

  3. Bir Selvi Gölgesi

  4. Kuş Cıvıltıları

  5. Cenk Ufukları

  6. Portreler

  7. Göz Ucuyla Avrupa

  8. Göç

  9. Sarı Çizmeli Mehmet Ağa

  10. Beşik

  11. Çimdik

  12. Bizim Yokuş

  13. Akbaba

 

Orhan Seyfi Orhon 

​

• Eserlerinde sade bir Türkçe kullanmıştır.

• Şiir hayatına aruz ölçüsüyle başlamış, sonraları hece ölçüsünü tercih etmiştir.

• Bireysel temalar, şiirlerinde diğer konulara nazaran daha ağırlıklıdır.

• Bazı şiirlerinde “oyun” teması dikkat çeker.

• Yusuf Ziya Ortaç ile birlikte "Kadın Şairi" unvanıyla anılmıştır.

• “Diyorlar” ve “Veda” gibi birçok şiiri bestelenerek geniş kitlelere ulaşmıştır.

• Edebiyat öğretmenliği ve gazetecilik yapmıştır.

• Divan şiiri kalıplarını hece ölçüsüne uyarlayarak gazel benzeri şiirler yazmıştır.

• "Sanat toplum içindir" anlayışı doğrultusunda eser vermiştir.

​

Eserleri  

​

  1. Fırtına ve Kar

  2. Kervan

  3. Gönülden Sesler

  4. Peri Kızı ile Çoban Hikâyesi

  5. Çocuk Adam

  6. Kulaktan Kulağa

  7. O Beyaz Bir Kuştu

  8. İşte Sevdiğim Dünya

  9. Düğün Gecesi

 

Faruk Nafiz Çamlıbel  

​​

• Edebiyat tarihinde "Han Duvarları" şairi olarak tanınır.

• Şiir hayatına aruz ölçüsüyle başlamış, sonrasında hece ölçüsünü benimsemiştir.

• Epik şiirler yazmakla birlikte, özellikle lirik şiirleriyle geniş bir tanınırlığa ulaşmıştır.

• Halk edebiyatı unsurlarından etkili bir biçimde yararlanmıştır.

• Şiirlerinde Batı etkisine ve toplumsal meselelere kapalı bir tutum sergilemiştir.

• Yazdığı manzum tiyatro eserleri edebî açıdan önemlidir.

• Anayurt isimli dergiyi çıkarmıştır.

• Behçet Kemal Çağlar ile birlikte “Onuncu Yıl Marşı”nı kaleme almıştır.

• “Bozgun” adlı şiiriyle millî vicdana temas etmiştir.

• Eserlerinde aşk, doğa, kahramanlık, ölüm, yiğitlik, Anadolu ve memleket sevgisi gibi temaları işlemiştir.

• “Sanat” adlı şiirinde sanat anlayışını açık bir şekilde ortaya koymuştur; bu şiir, ÖSYM tarafından Memleketçi Şiirin Manifestosu olarak değerlendirilmiştir.

• “Çam Deviren” ve “Deli Ozan” gibi mahlaslarla da eserler vermiştir.

• Akbaba adlı bir dergide de çalışmaları yayımlanmıştır.

• "Sanat toplum içindir" anlayışını benimseyen bir şairdir.

​

Eserleri  

​

  1. Gönülden Gönüle

  2. Han Duvarları

  3. Çoban Çeşmesi

  4. Yayla Kartalı

  5. Akın

  6. Özyurt

  7. Dinle Neyden

  8. 10.Yıl Marşı

  9. Kahraman

  10. Bir Ömür Böyle Geçti

  11. Şarkın Sultanları

  12. Suda Halkalar

bottom of page