MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ

Dönemin Genel Muhtevası

1911 yılında Selanik'te çıkarılan "Genç Kalemler" dergisinde Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin ve Ali Canip Yöntem millî bir edebiyat oluşturabilmek için millî bir dile ihtiyaç duyulduğunu savunurlar. Yazı dilinin konuşma diline yaklaşması, Arapça ve Farsça dil bilgisi kurallarının yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması gibi ilkeler etrafında başlattıkları "Yeni Lisan Hareketi" etkili olur ve Türkçe bu dönemden başlayarak sadeleşme yolunda köklü bir değişim sürecine girer.

Dönemin Özellikleri

-1911 yılında Selanik’te ortaya çıkan bir edebi dönemdir.

-Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem ve Ziya Gökalp bu edebiyatın asıl öncüleridir.

-Eserlerde İstanbul ağzı esas alınmıştır.

-Ömer Seyfettin "Yeni Lisan" adlı makalesinin ön sözünde bu akımın bildirisini sunmuştur.

-Türkçülük esas alınmıştır. "Türk ocağı, Türk yurdu ve Türk derneği." anahtar kelimelerdir.

-Hece ölçüsü ve sade bir dil kullanılmıştır.

-Gerçek roman gerekse hikâye teknik açıdan bu dönemde kuvvetlendi.

-Bu dönem sade dili kullanmaktan yana.

-Arapça ve Farsça kelimelerin kullanılması yerine Türkçe kelimeler tercih edilmiştir.

-Sanatın toplum içindir anlayışı bu dönemde hakimdir.

-Arapça ve Farsça olup sonradan Türkçeleşmiş kelimeler Türkçeleşmiş Türkçe olarak kullanılabilir.

Dönemin Sanatçıları 

Refik Halit Karay

-Önceleri Fecr-i Ati’de daha sonra Millî Edebiyat Dönemi'ne geçti.

-Derin betimlemeleri vardır. Mizahi ve eleştiri yönü de mevcut.

-Sade ve yalın bir üslup kullandı eserlerinde.

-Kirpi takma adıyla siyasi mizah yazıları kaleme almıştır.

-Aydede adlı mizah dergisini çıkarmış.

-Realizm akımından etkilenmiştir.

-Hikâyeciliğin konularını genişletmiş.

-İç dünyayı işlemez. Üstün gözlem yeteneğine sahiptir.

-Kıvrak ve sürükleyici anlatımının yanı sıra tasvirlerde de başarılıdır.

-Romanlarında memleket kavramı var.

-Anahtar kelimesi memleket hikâyeciliğidir.

-Kahramanları: Anadolu kadınları, kasaba memurları, köylüler ve köy imamlarıdır.

-Sanatın toplum için olması taraftarıdır.

Eserleri

Kirpinin Dedikleri
Dişi Örümcek
Nilgün
Son Kadeh
Guguklu Saat
Anahtar
Deli
Çete
Bugünün Saraylısı
Yezid'in Kızı
İstanbul'un İç Yüzü
Sürgün
Memleket Hikâyeleri
Gurbet Hikâyeleri
Yeraltında Dünya var
Kadınlar Tekkesi

Ömer Seyfettin

-Ömer Seyfettin, edebiyatımızda olay hikâyeciliğinin en önemli temsilcisi olarak tanındı.

-Gözlem, realizm, sade dil ve Türkçülük onun anahtar kelimeleri arasında yer aldı.

-Öykü yazmayı meslek haline getirdi ve toplamda 140 hikâye kaleme aldı.

-Yazılarını Türk Yurdu, Yeni Mecmua ve Genç Kalemler gibi dergilerde yayımladı.

-Yeni Lisan makalesiyle milli edebiyat akımının bildirgesini sundu.

-Küçük hikâyeyi tamamen bağımsız bir tür haline getirdi.

-İlyada ve Kalavela destanlarını çevirdi.

-Psikolojiye ve ruh çözümlemelerine eserlerinde yer vermedi.

-Yazdığı hikâyeleri beklenmedik biçimlerde nihayetlendirdi.

-İşlemiş olduğu konular arasında Türk tarihi, çocukluk anıları, Anadolu efsaneleri, yanlış inanışlar ve hurafeler, milli duygu ve düşünceler bulunuyordu.

-Sanat toplum içindir anlayışı, eserlerinde hakim bir yer edindi.

Eserleri

Aşk Dalgaları
Efruz Bey
Bahar ve Kelebekler
Yüksek Ökçeler
Pembe İncili Kaftan
Beyaz Lale
Harem
İlk Düşen Ak
Kaşağı
Bomba
And
Kızıl Elma Neresi
Yalnız Efe
Gizli Mabed
Ashab-ı Kehfimiz

Halide Edip Adıvar

-Sanatçı, İngiliz Dili ve Edebiyatı profesörü.

-Kurtuluş Savaşı yıllarında milli duyguları ön planda tutan romanlar yazdı.

-Onbaşı ve çavuş rütbesine sahipti ve milli mücadeleye bizzat katıldı.

-Nutuklarıyla halkı derinden etkiledi.

-Eserlerinde kadın kahramanlar belirgindir.

-Karakterlerini bulundukları çevreye göre konuşturma tarzını benimsedi.

-Eserlerinde realizm akımının etkisi görülür.

-Gözlemci olan sanatçı, konuşma dilini ön planda tutmuştur.

-Dili bazen özensiz; ancak betimleme ve tahlil konularında başarılı. Türkçülük düşüncesi eserlerinde belirgin bir yer tutmuştur.

Konularına göre çeşitli romanlar kaleme almıştı:

Kadının aile içindeki konumu
Aşk ve kadın psikolojisini işlediği eserler: Heyula, Raik'in Annesi, Seviye Talip, Handan
Kadının savaş dolayısıyla toplumdaki konumu üzerine yazdığı eserler: Yeni Turan, Ateşten Gömlek, Mev'ud Hüküm, Sinekli Bakkal

Eserleri

Ateşten Gömlek
Vurun Kahpeye
Türk'ün Ateşle İmtahanı
Dağa Çıkan Kurt
Kenan Çobanları
Sinakli Bakkal
Handan
Maske ve Ruh
Tatarcık
Mor Salkımlı Ev
Kalp Ağrısı
İzmir'den Bursa'ya

Ziya Gökalp

-Millî edebiyatın düşünce temeli olarak Türkçülük düşüncesini sistemleştirmiş ve ilk Türk sosyologlarından biri olarak tanınmıştır. Millî edebiyatın Turancılık hareketinin öncüsüydü.

-Önceleri aruz ölçüsünü, sonraları ise hece ölçüsünü şiirlerinde kullanmıştı.

-Didaktik yaklaşımıyla dikkat çekmiş, sade bir dili benimsemişti.

-Dile büyük önem vermişti.

-Şiiri, düşünceleri aktarmada bir araç olarak görmüş, "şiir için değil şuur için" görüşünü savunmuştu.

-Şiir şeklinde destanlar kaleme almıştı.

-Masal niteliği taşıyan şiirleri de bulunmaktadır.

-Günlük konuşma dilini yazı diliyle birleştirmiştir.

-İlk başta Divan edebiyatı nazım biçimlerini, sonraları ise halk edebiyatı nazım biçimlerini kullandı.

-Halk diline yerleşmiş sözcükleri "Türkçeleşmiş Türkçe" olarak tanımladı.

-Diğer Millî Edebiyat sanatçıları gibi sanatın toplum için olması gerektiği görüşünü benimsedi.

Eserleri

Yeni Hayat-şiir
Kızıl Elma-şiir
Altın Işık -şiir
Malta Mektupları
Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak
Türk Medeniyet Tarihi
Türk Yöresi
Türk Ahlakı
Doğru Yol
Türkçülüğün Esasları

Ali Canip Yöntem

-Genç Kalemler dergisinin baş yazarıdır kendisi.

-Yeni Lisan anlayışının savunucusu.

-Edebiyat incelemeleri mevcut.

-Makaleleri ve Edebiyat tarihçiliğiyle tanınır.

-Önce aruz ölçüsü daha sonra hece ölçüsünü kullanmıştır. Sade bir dil.

-Önce Fecri Ati'de daha sonra milli edebiyatta.

Eserleri  

Geçtiğim Yol
Milli Edebiyat Meselesi ve Cenap Beyle Münakaşalarım

Reşat Nuri Güntekin

-Sanatçının Hayrettin Rüştü, Sermet Ferit ve Mehmet Ferit gibi takma isimleri mevcut.

-Eserlerinde psikolojik tahlillerde başarılıdır.

-Yurdun çeşitli yerlerindeki olumlu ve olumsuz görüntüler, gözlemler, canlı diyaloglar, bozulan insan değerleri, yanlış batılılaşma, batıl inançlar ve mizahi öğeler, yazarın eserlerinde kullandığı başlıca teknik ve konulardı.

-Realizm akımından etkilenmiştir.

-Eserlerinde kötü tipleri acımasızca eleştirdi.

-Çok yönlü bir sanatçı... tiyatro, öykü, deneme gibi türlerde eserler kaleme aldı.

-Eserlerinde sade bir dil kullandı.

Eserleri  

Yaprak Dökümü-roman
Bir Kadın Düşmanı-roman
Son Sığınak-roman
Yeşil Gece-roman
Damga-roman
Değirmen-roman
Acımak-roman
Miskinler Tekkesi-roman
Eski Hastalık-roman
Kavak Yelleri-roman
Dudaktan Kalbe-roman
Kan Davası-roman
Yeşil Gece-roman
Harabeleri Çiçeği-roman
Çalıkuşu-roman
Tanrı Misafiri-öykü
Sönmüş Yıldızlar-öykü
Leyla ile Mecnun-öykü
Olağan İşler-öykü
Balıkesir Muhasebecisi-tiyatro
Tanrı Dağı Ziyafeti-tiyatro
Anadolu Notları-gezi

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

-Yahya Kemal ile Nev - Yunanilik akımına yöneldi.

-Eserlerinde başlıca tema Türk toplumunun yaşam tarzı ve sorunlarıdır.

-Realizm akınından etkilenmiştir. Gözlemcidir.

-Karakterleri yansıtmada başarılıdır.

-Kadro dergisinin yazarıdır kendisi.

-Çok yönlüdür. Farklı türlerde eserler kaleme almıştır. Hikâye, şiir, tiyatro, anı, makale, deneme.

-Irmak romanları mevcut... Tanzimat’tan Cumhuriyete kadar ki dönemi işleyen eserler yazdı.

Eserleri  

Kiralık Konak-roman
Hüküm Gecesi-roman
Hep O Şarkı-roman
Bir Sürgün-roman
Nur Baba-roman
Anamın Kitabı-anı
Sodom ve Gomore - roman
Ankara-roman
Panorama - roman
Panorama - roman
Yaban-roman
Erenlerin Bağından-şiir
Okun Ucundan-şiir
Milli Savaş Hikâyeleri-öykü
Zoraki Diplomat-anı
Bir Serencam

Mehmet Emin Yurdakul

-Türk şairi, millî şairdir.

-Türk Yurdu dergisinin kurucuları arasındadır.

-Türkçülük ekolüne halkçı bir nitelik kazandırmış.

-Şiiri Mehmet Akif ve Tevfik Fikret gibi düzyazıya yaklaştırmış.

-Şiirlerinde bireysel duygular yoktur.

-Batılı nazım biçimlerini de kullandı.

-Eserlerinde hece ölçüsü, didaktiklik ve sade bir dil kullandı.

-Sade ve coşkulu bir üslubu vardır.

-Şiirde biçimsel değişiklikleri vardır. Üçlük, altılık ve sekizlik bentler.

-Sanat toplum içindir anlayışı hakimdir.

Eserleri

Ordunun Destanı
Ey Türk Uyan
Cenge Giderken
Tan Sesleri
Türkçe Şiirler
Zafer Yolunda
Türk Sazı

Hamdullah Suphi Tanrıöver

-Milli hatip olarak anılıyor. Mehmet Akif Ersoy'u İstiklal Marşını yazmaya teşvik etmiş ve meclis kürsüsünde İstiklal Marşını ilk defa kendisi okumuştur.

-Türkçülük ve milliyetçilik etkisinde.

-Hitabet ve nutuklarda oldukça güçlü.

-Önce Fecri Ati'de daha sonra Millî Edebiyat topluluğunda hüküm sürmüştür.

Eserleri

Günebakan
Dağ Yolu

Mehmet Fuat Köprülü

-Tarih ve edebiyat alanında araştırmalara imza attı.

-Divan ve halk şiirleri üzerine incelemeler yapmış.

-Profesördür kendisi, bunun yanı sıra bakanlık da yaptı.

-Önce Fecri Ati Edebiyatı Dönemi’nde, daha sonra Milli Edebiyat Dönemi’nde eserler yazdı.

-Hece ölçüsüyle duygu yüklü şiirler kaleme almıştır.

Eserleri

Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar
Türk Edebiyatı Tarihi
Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu
Divan Edebiyatı Antolojisi
Türk Saz Şairleri
Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar

Musahipzade Celal

-Sosyal eleştiri yönü ağır basan oyunlar yazdı.

-Konularını daha çok Osmanlı tarihinden aldı.

-Oyunları töre komedisi niteliğinde.

-Kostüm ve dekora büyük önem verdi.

-Kişileri dönemin özellikleriyle konuşturdu.

-Oyunları teknik yönden kusurludur.

-Hafif müzikli tiyatrolar.

-Tiyatroları siyasi ve belgesel niteliğinde.

-Sanat toplum içindir anlayışı egemendir.

Eserleri  

Bir Kavuk Devrildi-tiyatro
İstanbul Efendisi - tiyatro
Atlı Ases - tiyatro
Aynaroz Kadısı - tiyatro
Macun Hokkası - tiyatro
Köprülüler - tiyatro
Fermanlı Deli Hazretleri - tiyatro

Halide Nusret Zorlutuna

-Yazdığı şiirlerde kendi yaşamından izler var.

-Her ne kadar aruz ölçüsüyle şiirler yazmış olsa da hece ölçüsüyle ünlenmiştir.

-Serbest biçimle yazdığı şiirleri de mevcuttur.

-Başlıca tema aşk, yurt güzellikleri, mistik hava.

-Gözlemcidir. Şiir, roman ve öykü kaleme alarak çok yönlü olduğunu ispatlamıştır.

-1983'te Ümmü'l Muharrirât (Yazarların annesi) ilan edildi.

-Sanat toplum içindir anlayışı egemendir.

Eserleri  

Geceden Taşan Dertler - şiir
Yayla Türküsü - şiir
Ellerim Bomboş - şiir
Beyaz Selvi - roman
Git Bahar - şiir

Millî Edebiyat Döneminin Diğer Sanatçıları

İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci
Neyzen Tevfik Kalaylı

Millî Edebiyat Dönemi Bağımsız Sanatçıları

Yahya Kemal Beyatlı (Ahmet Agâh)

-Asıl tema Osmanlı tarihi ve medeniyeti.

-Parnasizm akımından etkilenmiş.

-Nev- Yunanilik etkisi var.

-Neo- klasisizm etkisi de görülüyor.

-Dil ve üsluba çok önem vermiştir.

-Toplumsal konuları eserlerinde işlememiştir.

-Şarkı, rubai ve gazel gibi nazım biçimlerini kullanmasının yanı sıra batılı nazım biçimlerini kullanmayı da ihmal etmemiş.

-Kendi şahsına münhasır, kendine has bir şiir oluşturmuş.

-Aruz ölçüsünü Türk aruzu haline getirmiş.

-Mehmet Akif ve Tevfik Fikret in aksine nazını nesirden uzaklaştırmıştır.

-Musikiye verdiği önem bakımından sembolistlere yakındır.

-Divan şiirini çağdaş bir biçimde yorumladı.

-Eski şiiri tekrar yaşatmıştır.

-Esersiz şair denir kendilerine. Çünkü eserleri ölümünden sonra yayınlanmış.

-Şiiri kelime işçiliği olarak tanımlar.

-Epik şiirler de kaleme almış. Akıncılar ve Mohaç Türküsü.

-Aşk, lirizm, ölüm kaygısı, sonsuzluğa ulaşma gibi konuları işlemiştir. Biçim mükemmelliği temel ilke.

Eserleri  

Eski Şiirin Rüzgarlarıyla-şiir
Eğil Dağlar-deneme
Akıncılar-şiir
Rubailer-şiir
Kendi Gök Kubbemiz-şiir
Sessiz Gemi-şiir
Aziz İstanbul-deneme
Siyasi ve Edebi Hatıralarım-anı
Siyasi ve Edebi Portreler
Ok-şiir/Hece ölçüsüyle yazdığı tek şiiri.

Mehmet Akif Ersoy

-Milli şair, İslamcılık ve toplum için sanat.

-İstiklal marşını kahraman Türk ordusuna armağan etmiş.

-Gerçek realizm, didaktiklik, konuşma dili ve bazen de ağır dil.

-Çıkardığı dergiler: Sırat-ı Müstakim ve Sebilü’r Reşat.

-Batıcılık ve Türkçülüğe karşıdır.

-Manzum (şiir şeklinde) öyküler kaleme almış.

-Arapça, Farsça ve Fransızcadan çeviriler yapmış.

-İşlemiş olduğu temel konular: Cehalet, akılsızlık, taklitçilik, fakirlik,

inançsızlık başlıca konulardır.

-Divan edebiyatı nazım biçimlerini özellikle de mesnevi nazım biçimini kullanmıştır.

-Şiiri düzyazıya yaklaştırmıştır.

Eserleri

Safahat-şiir
Süleymaniye Kürsüsünde-şiir
Fatih Kürsüsünde-şiir
Hakkın Sesleri-şiir
Hatıralarım-şiir
Küfe-şiir
Hasta-şiir
Asım-şiir
Çanakkale Şehitlerine-şiir
Gölgeler-şiir
Seyfi Baba-şiir