CUMHURİYET DÖNEMİ'NDE ROMAN VE HİKÂYE I- II

CUMHURİYET DÖNEMİ'NDE ROMAN VE HİKÂYE I

​

DÖNEMİN GENEL MUHTEVASI

​

1908'den 1923'e, Cumhuriyetin ilanına kadar geçen döneme 2. Meşrutiyet Dönemi denmektedir. 15 yıllık kısa bir dönemi ifade etmesine rağmen Türk tarihi açısından en karışık dönemlerden biridir. Bu dönemde yaşan savaşlar, fikir mücadeleleri, göler, sosyal ve ekonomik krizler dönemin karmaşasının ana unsurlarıdır. 15 yıllık dönemde Osmanlı İmparatorluğu tasfiye olmuştur.   Bu süreçte Çanakkale ve Kurtuluş Savaşları ise Türklerin kazandığı savaşlar olarak ulus- devlet kurma sürecinin dayanak noktaları olmuştur.

Cumhuriyetin ilk 15 yılı ciddi toplumsal, idari, kurumsal ve yasal değişiklikler dönemi olmuştur. Bu dönemin ana hedefi "Türk milletini muasır medeniyet seviyesine çıkarmaktır." Cumhuriyet döneminde dört ana fikir hareketi dikkat çeker. Bunlar Türkçülük, İslamcılık, Sosyalizm ve Kemalizmdir. Bu hareketlerin, sosyal hayatın her alanında bir izdüşümü olmuştur. Ayrıca bu hareketler arasında bağlantıların ve ilişkilerin kurulduğu toplumsal kesitler de oluşmuştur.

 

 

MİLLÎ EDEBİYAT ZEVK VE ANLAYIŞINI SÜRDÜREN ESERLER

 

Grubun Özellikleri  

​

• Cumhuriyetin ilk yıllarında, Millî Edebiyat anlayışı doğrultusunda roman ve hikâye türlerinde eserler kaleme alınmıştır.

• Cumhuriyetle birlikte siyasal, ekonomik ve toplumsal alandaki dönüşümler, dönemin yazarları tarafından edebî eserlere yansıtılmıştır.

• Bu dönemde Millî Mücadele, edebiyatta önemli bir yer edinmiş; birçok eserde doğrudan ya da dolaylı olarak işlenmiştir.

• Eserlerde tarihî temalar, eski-yeni çatışması, Kurtuluş Savaşı’nın etkileri, köy ve kasaba hayatı arasındaki farklar, yanlış batılılaşma ve taşra insanının yaşadığı çelişkiler gibi konular ön plana çıkmıştır.

• Batıl inançlar ile doğruluğu kanıtlanmamış söylentiler eleştirel bir bakış açısıyla ele alınmıştır.

• Bu dönemde realizm (gerçekçilik) akımı edebî anlayış üzerinde belirleyici olmuştur.

• “Toplum için sanat” anlayışı, edebî üretimin temel ilkesi hâline gelmiştir.

​

Dönemin Temsilcileri

​

Mithat Cemal Kuntay 

​

• Epik şiirlerin yanı sıra lirik türde eserler de kaleme alan sanatçı, şiirlerinde vatan, millet ve kahramanlık gibi temaları işlemiştir.

• Zaman zaman hiciv (eleştirel) nitelikli şiirler de yazmıştır.

• Millî Edebiyat anlayışına bağlı olmakla birlikte, aruz ölçüsünü kullanmayı da sürdürmüştür.

• Mehmet Akif Ersoy ile birlikte “Acem Şahına” adlı eseri kaleme almıştır.

• Şiir kitabı “Türk’ün Şehnamesi” adıyla yayımlanmıştır.

• Sanatçının eserlerinde Mehmet Akif Ersoy ve Yahya Kemal Beyatlı’nın etkisi açıkça hissedilmektedir.

• “Toplum için sanat” anlayışını benimseyen bir edebî tavır sergilemiştir.

 

Eserleri 

​

• Üç İstanbul - roman

 

Hüseyin Nihal Atsız 

 

• Tarihî romanlar kaleme alan sanatçı, Türkçülük düşüncesini benimsemiş ve bu doğrultuda eserler vermiştir.

• Yaşayan, akıcı ve canlı bir Türkçe kullanarak eserlerini sade bir anlatımla oluşturmuştur.

• Şiir, roman, inceleme ve araştırma gibi çeşitli türlerde eserler kaleme alan sanatçı, yazılarında Atsız, Çiftçioğlu, H. Nihal, Selim Pusat, Sururi Etmeye gibi müstear adlar kullanmıştır.

• Romanlarını yazarken efsane, mitos ve destan geleneğinden yararlanmıştır.

• Göktürk dönemini yalın ve anlaşılır bir dille anlatmıştır.

• Şiirlerinde varsağı ve koşma nazım biçimlerinden faydalanmıştır.

• Atsız Mecmua, Orkun, Orhun ve Ötüken adlı dergileri yayıma hazırlamış ve çıkarmıştır.

​

Eserleri  

​

• Ruh Adam-roman

• Deli Kurt-roman

• Dalkavuklar Gecesi-roman

• Bozkurtların Ölümü-roman

• Bozkurtlar Diriliyor-roman

• Yolların Sonu-roman

 

Aka Gündüz 

​

• Gerçek adı Enis Avni olan sanatçı, kaleme aldığı eserlerinde mekân olarak İstanbul’u ve Anadolu’yu tercih etmiştir.

• Sade, akıcı ve içten bir anlatım dili benimsemiştir.

• Romantik ve realist özellikler taşıyan romanlarının yanı sıra popüler roman türünde de eserler vermiştir.

• Gözlem gücü ve gerçekçi yaklaşım, eserlerinde belirgin biçimde görülmektedir.

• Romanlarında karakterler genellikle keskin hatlarla ayrılır; iyiler daima en iyi, kötüler ise en kötü şekilde resmedilir.

• Eserlerinde konular gerçek yaşamdan, karakterler ise çoğunlukla kendi çevresinden seçilmiştir.

• Millî Mücadele, Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet gibi tarihsel ve toplumsal temalar eserlerinde sıkça işlenmiştir.

• Sanatçının temel ideali, edebiyat aracılığıyla topluma ders vermek ve toplumsal bilinç oluşturmaktır.

• Romanlarının yanı sıra hikâye ve tiyatro türlerinde de eserler kaleme almıştır.

​

Eserleri  

​

1. Dikmen Yıldızı-roman

2. Bir Şoförün Gizli Defteri-roman

3. Yayla Kızı-roman

4. Süngü Arasında-roman

5. Türk Kalbi-hikâye

6. Türkün Kitabı-hikâye  

​

Toplumcu Gerçekçiler Dönemi Özellikleri

 

TOPLUMCU GERÇEKÇİLER DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI

 

Genel Özellikleri

​

• 1940 sonrasında, roman ve hikâye türleri, “Sosyal Gerçekçilik” akımının etkisiyle yeni bir yönelim kazanmıştır. Bu anlayışa göre sanat, toplumsal dönüşümün bir aracı olarak görülmüş; olay ve durumlar çoğunlukla Marksist bir bakış açısıyla ele alınmıştır.

​

• Eserlerde sıklıkla; köy ve fabrika çevreleri, işçi ve ırgat yaşamı, yoksul ve sefil mahalleler ile buralarda yaşayan insanların hayatları konu edinilmiştir. Anlatılan olay ve durumların gerçekliğe uygunluğu ön planda tutulmuş; bu nedenle karakterler, ait oldukları sınıfın ve çevrenin diliyle konuşturulmuş, şive özellikleri olduğu gibi yansıtılmıştır.

​

• Sosyal gerçekçi ve köycü bakış açısıyla eser veren yazarlar arasında şunlar öne çıkar:

İlhan Tarus, Hasan İzzettin Dinamo, Kemal Tahir, Kemal Bilbaşar, Orhan Kemal, Rıfat Ilgaz, Aziz Nesin, Samim Kocagöz, Orhan Hançerlioğlu, Faik Baysal, Yaşar Kemal, Abbas Sayar, Talip Apaydın, Fakir Baykurt, Dursun Akçam, Tarık Dursun Kakınç, Bekir Yıldız, Ferit Edgü.

• Bu sanatçılar, dönemin en tanınan ve özellikle sınavlarda sıkça karşılaşılan isimleri arasında yer almaktadır.

 

Bu anlayışı benimseyen sanatçılar, eserlerinde halkın yaşadığı sorunlara ve toplumsal adaletsizliklere dikkat çekmişlerdir. Özellikle;

​

• Ağaların köylülere yönelik baskı ve haksızlıkları,

• Patronların işçileri düşük ücretlerle sömürmesi,

• Güçlünün güçsüzü ezdiği adaletsiz düzen
gibi temalar yoğun biçimde işlenmiştir.

 

Özetle:

​

• Patron, işçi sorunları.

• Ağa ve köylü sorunları.

• Konuşma dili genel olarak kullanılmıştır.

• Geçim sıkıntısı yine bu dönemin diğer bir konusudur.

• Köyden kente göçün yaşanması vb. konular eserlerde işlenmiştir.

• Bu dönemde sanat toplum içindir anlayışı egemendir.

 

Dönemin Temsilcileri

​

Yaşar Kemal

​

• Gerçek adı Kemal Sadık Gökçeli olan sanatçı, eserlerini destansı bir anlatımla ve son derece güçlü betimlemelerle kaleme almıştır.

• Çukurova bölgesini canlı, ayrıntılı ve etkileyici bir biçimde tasvir etmiştir.

• Zengin bir sözcük dağarcığına sahip olan sanatçının anlatımında genellikle kısa ve vurucu cümleler dikkat çeker.

• Eserlerinde; Toroslar, ağalık düzeni, Çukurova insanı, sömürü ilişkileri, toprak meselesi ve kan davaları başlıca temalar olarak işlenmiştir.

• Eserleri otuz dokuz dile çevrilerek uluslararası alanda geniş yankı uyandırmıştır.

• Anlatımında yerel sözcükler, deyimler ve atasözleri sıklıkla kullanılmıştır.

• Kendine özgü, şiirsel ve çarpıcı bir üsluba sahiptir.

• Köy romanı geleneğine yeni bir bakış açısı kazandırmıştır.

Roman dışında deneme, röportaj, fıkra ve derleme gibi farklı türlerde de eserler vermiştir.

• Doğa tasvirleri, özellikle tabiatın canlı anlatımı, sanatçının edebî dilinde önemli bir yer tutar.

• Eserlerinde zaman zaman röportaj tekniğinden faydalanmış; ayrıca fıkra ve röportaj yazarlığı da yapmıştır.

• Nehir roman türünde eserler kaleme almıştır. (Nehir roman, birkaç cilt hâlinde yayımlanan, olayların süreklilik gösterdiği geniş hacimli romanlardır.)

• Yazınsal üretiminde efsane, masal, destan, ağıt ve halk hikâyeleri gibi geleneksel anlatı unsurlarından yararlanmıştır.

• Dünya çapında tanınmasını sağlayan eseri İnce Memed’dir. Bu eserle Varlık Roman Ödülü ve Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır.

• Demirciler Çarşısı Cinayeti adlı romanıyla Madaralı Roman Ödülü’ne; Kale Kapısı adlı eseriyle ise Orhan Kemal Roman Armağanı’na layık görülmüştür.

• Edebiyat anlayışında “sanat toplum içindir” ilkesi belirleyici olmuştur.

​

Eserleri

 

• Yer Demir Gök Bakır-roman

• Karıncanın Su İçtiği-roman

• Bir Ada Hikâyesi-roman

• Çıplak Deniz Çıplak Ada-roman

• İnce Memed-roman

• Ağrı Dağı Efsanesi-roman

• Kuşlar da Gitti-roman

• Yusufçuk Yusuf-roman

• Yılanı Öldürseler-roman

• Çakırcalı Efe-roman

• Ölmez Otu-roman

• Demirciler Çarşısı Cinayeti-roman

• Orta Direk-roman

• Sarı Sıcak-roman

• Binboğalar Efsanesi-roman

• Deniz Küstü-roman

• Teneke-roman

​

Orhan Kemal 

​

• Gerçek adı Mehmet Reşit Öğütçü olan sanatçının eserlerinde hızlı ve akıcı bir olay örgüsü dikkat çeker.

• Eserlerinde yöresel söyleyişlere ve ağız özelliklerine sıkça yer verilmiştir.

• Anlatım tarzı, diyaloglara dayalı ve gözleme yaslanan bir yapıya sahiptir.

• Sanatçının dili canlı, yalın ve sadedir.

• Roman ve hikâyelerinde; göç eden yoksul insanlar, toprak ağaları, memurlar, sömürülen köylüler, mahkûmlar, işsizler ve kenar mahallelerin sosyal sorunları gibi karakterler ve temalar öne çıkar.

• Eserlerinde anlattığı olaylar ve karakterler, büyük ölçüde kendi gözlem ve yaşam deneyimlerine dayanmaktadır.

• Biçimden çok içerik ön plandadır; anlatmak istediği meseleleri yalın ama etkili bir üslupla aktarmayı tercih etmiştir.

• Kaleme aldığı birçok eser sinemaya uyarlanmıştır; bu tür uyarlamalarda Reşit Kemal takma adını kullanmıştır.

• Özellikle Maupassant tarzı (olay merkezli) öyküler ile edebiyat dünyasında tanınmıştır.

• Yazın hayatına şiirle başlamış; daha sonra Nazım Hikmet’in etkisiyle roman türüne yönelmiştir.

• Türk edebiyatında işçi sınıfını edebiyata kazandıran yazar olarak kabul edilmiştir.

• Onun adına düzenlenen Orhan Kemal Roman Ödülü, yazarın edebiyattaki yerini ve etkisini göstermektedir.

• Kardeş Payı adlı eseriyle Sait Faik Abasıyanık Hikâye Armağanı’na,

• Önce Ekmek adlı eseriyle ise Sait Faik Abasıyanık ve Türk Dil Kurumu Hikâye Ödülü’ne layık görülmüştür.

​

Eserleri  

​

• 72.Koğuş-hikâye

• Grev-hikâye

• Ekmek Kavgası-hikâye

• Önce Ekmek-hikâye

• Çamaşırcının Kızı-hikâye

• Sarhoşlar-roman

• Cemile-roman

• Murtaza-roman

• Vukuat Var-roman

• Avare Yıllar-roman

• Gurbet Kuşları-roman

• Baba Evi-roman

• Bereketli Topraklar Üzerinde-roman

 

Kemal Tahir 

​

• Bazı eserlerinde Cemalettin Mahir takma adını kullanan sanatçı, Aziz Nesin ile birlikte Düşün Yayınevi’ni kurmuştur.

• “Türk romanı, işçimizle köylümüzün gerçeklerinden çıkar.” sözü, sanatçının edebiyata bakış açısını yansıtan önemli bir ifadedir.

• Mizahi öyküler ve polisiye romanlar kaleme almıştır.

• Eserlerinde güçlü ve etkileyici betimlemelere yer vermiştir.

• Anlatımında canlı, rahat ve özgün bir biçem benimsemiştir.

• Yöresel ağız özelliklerinden faydalanarak halkın diliyle yazmayı tercih etmiştir.

• Törelere ve geleneksel normlara bağlı köy yaşamı ile bu yapının doğurduğu toplumsal sorunlar, eserlerinde sıkça işlenmiştir.

• Köy temalı romanlarında Çankırı ve Çorum bölgeleri mekân olarak öne çıkar.

• Romanlarında olayları ele alırken bilimsel yönteme başvurmuş; kurguya analitik bir bakış kazandırmıştır.

• Belgelerden yararlanarak tarihî romanlar da kaleme almış; böylece geçmişi kurgu aracılığıyla yeniden inşa etmiştir.

• “Yorgun Savaşçı” adlı romanıyla Yunus Nadi Roman Armağanı’na,

• “Devlet Ana” adlı romanıyla ise Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’ne layık görülmüştür.

• Sanatçının edebî anlayışında “sanat toplum içindir” ilkesi temel bir yaklaşım olarak benimsenmiştir.

​

Eserleri 

​

• Yedi Çınar Yaylası-roman

• Devlet Ana-roman

• Körduman-roman

• Yol Ayrımı-roman

• Sağırdere-roman

• Rahmet Yolları Kesti-roman

• Kurt Kanunu-roman

• Bozkırdaki Çekirdek-roman

• Kelleci Mehmet-roman

• Yorgun Savaşçı-roman

• Esir Şehrin Mahpusu-roman

• Esir Şehrin İnsanları-roman

• Hür Şehrin İnsanları-roman

• Kurt Kanunu-roman

 

Necati Cumalı 

​

• Mizah ögesinden yararlanan sanatçının eserlerinin mekânı ağırlıklı olarak Ege Bölgesi’nde geçmektedir.

• Eserlerinde süssüz, mecazsız, duru ve yalın bir anlatım öne çıkar.

• Bazı roman ve hikâyeleri sinemaya uyarlanmıştır.

• Sanatçının anlatımı, iç ve dış gözlemlerine dayalıdır.

• Roman ve öykülerinde özellikle kırsal kesim insanının sorunlarına eğilmiştir.

• Eserlerinde toplumun aksayan yönlerine ve geleneksel yapılar içerisindeki yanlışlıklara eleştirel bir bakışla yaklaşmıştır.

• Şiirlerinde ölçü ve kafiye kullanılmamıştır; serbest nazım tercih edilmiştir.

• Şiir yazımının ilk dönemlerinde Birinci Yeni hareketinin etkisinde kalarak, yalın ve lirik nitelikte şiirler kaleme almıştır.

• Şiirlerinde sevgi, özlem, sevinç gibi bireysel temaların yanı sıra çağının toplumsal sorunlarını da işlemiştir.

• “Yağmurlu Deniz” adlı eseriyle Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü’ne,

• “Değişik Gözle” ve “Makedonya 1900” adlı eserleriyle Sait Faik Hikâye Armağanı’na,

• “Viran Dağlar” adlı eseriyle ise hem Yunus Nadi Roman Ödülü’ne hem de Orhan Kemal Roman Armağanı’na layık görülmüştür.

• Sanatçının edebî anlayışında “sanat toplum içindir” ilkesi temel bir yaklaşım olarak benimsenmiştir.

​

Eserleri  

​

• Güzel Aydınlık-şiir

• Yağmurlu Deniz-şiir

• Kızılçullu Yolu-şiir

• Harbe Gidenin Şarkıları-şiir

• Viran Dağlar-roman

• Türün Zamanı-roman

• Değişik Gözle-hikâye

• Makedonya-hikâye

• Yalnız Kadın-hikâye

• Susuz Yaz-hikâye

 

Aziz Nesin 

​

• Bazı yazıları nedeniyle eleştirilere maruz kalan sanatçı, eserlerinde mizahî unsurlardan etkin biçimde yararlanmıştır.

• Türk edebiyatının en önemli mizah yazarları arasında yer almaktadır.

• Kemal Tahir ile birlikte Düşün Yayınevi’ni kurmuştur.

• Yazın hayatına şiirle başlamış, zamanla mizah yönü ağır basan öykülere yönelmiştir.

• Eserlerinde sıklıkla, toplumsal aksaklıkları ve değerlerden yoksun karakterleri konu edinmiştir.

• Sanatçının yapıtları yüzeyde komik bir anlatıma sahip gibi görünse de, derinlemesine incelendiğinde trajik yönler barındırmaktadır.

• Eserlerinde oluşturduğu tiplemelerde yerel ağız özelliklerine yer vermiştir.

• Gözleme dayalı kaleme aldığı yapıtlarında toplum içindeki zıtlıkları ve siyasal çatışmaları etkili bir biçimde işlemiştir.

• Edebî anlayışında “sanat toplum içindir” ilkesi belirleyici olmuştur.

​

Eserleri  

​

• Azizname-deneme

• Hadi Öldürsene Canikom-tiyatro

• Fil Hamdi-hikâye

• Hoptrinam-hikâye

• Hoşçakalın-şiir

• Çiçu-tiyatro

• Toros Canavarı-tiyatro

• Damda Deli Var-hikâye

• Zübük-roman

• Şimdiki Çocuklar Harika-roman

 

Sabahattin Ali 

​

• Realizm ve Natüralizm akımlarından etkilenen sanatçı, etkileyici bir üslupla, sade ve kısa cümleler kullanarak eserler kaleme almıştır.

• Türk edebiyatında köy ve kasaba yaşamını konu edinen öykülerin öncülerindendir.

• Maupassant tarzı (olay hikâyesi) anlayışını benimseyerek öyküler yazmıştır.

• Hikâyeciliğinde toplumcu-gerçekçi bir yaklaşım öne çıkar.

• Sanat yaşamına halk şiiri geleneğini sürdüren ürünlerle başlamış, sonrasında ise öykü ve roman türlerinde eserler vermiştir.

• Yapıtlarında çevre tasvirlerine ve psikolojik çözümlemelere geniş yer vermiştir.

• Edebiyatımızda köy ve köylü temalı eserlere yoğun biçimde eğilen ilk sanatçı olarak kabul edilir.

• Markopaşa adlı önemli bir mizah dergisini yayımlamıştır.

• Kaleme aldığı birçok edebî eser, bestelenerek müzik dünyasında da etkili olmuştur. Bunlara örnek olarak “Aldırma Gönül” ve “Leylim Ley” adlı şiirleri verilebilir.

• Toplumcu-gerçekçi edebiyatın ilk başarılı örneklerinden biri olarak kabul edilen “Kuyucaklı Yusuf” adlı romanı yazmıştır.

• Sanat anlayışında, “sanat toplum içindir” görüşü belirleyici olmuştur.

 

Eserleri 

​

• Kuyucaklı Yusuf-roman

• İçimizdeki Şeytan-roman

• Kürk Mantolu Madonna-roman

• Ses-hikâye

• Kamyon-hikâye

• Kağnı-hikâye

• Sırça Köşk-hikâye

• Yeni Dünya-hikâye

• Değirmen-hikâye

 

 

Muzaffer İzgü 

​

• Mizah yazarı kimliğiyle öne çıkan sanatçı, eserlerini sade ve anlaşılır bir dille kaleme almıştır.

• Yapıtlarında edebî sanatlara ve dilin zengin anlatım imkânlarına yer vermiştir.

• Taşlama ve eleştiri unsurlarını barındıran hikâyeler kaleme almıştır.

• “Sevgi” teması, eserlerinde ön plana çıkan temel ögelerden biridir.

• Çocuk edebiyatı alanında da eserler vermiştir.

• Sanatçının mizahı kullanmaktaki temel amacı, yalnızca güldürmek değil; düşündürmek, toplumsal farkındalık oluşturmaktır.

• Zıkkımın Kökü ve Ekmek Parası adlı eserlerinde, kendi yaşam öyküsünü konu edinmiştir.

• Göç olgusunu merkeze alarak, köy ve kasabadan büyük şehirlere yapılan göçlerin beraberinde getirdiği toplumsal sorunlara dikkat çekmiştir.

• Mizah ögesini, toplumun aksayan yönlerini yansıtmak amacıyla işlevsel bir araç olarak kullanmıştır.

• Karakterlerini halkın gündelik konuşma diliyle konuşturmuştur.

• Eğitsel içeriklere eserlerinde yer vermeye özen göstermiştir.

• Sanat anlayışında “sanat toplum içindir” görüşü ön plandadır.

• Donumdaki Para adlı eseriyle Türk Dil Kurumu Hikâye Ödülü’ne layık görülmüştür.

​

Eserleri  

​

• Dayak Birincisi-hikâye

• Bando Takımı-hikâye

• Deliye Her gün Bayram-hikâye

• Donumdaki Para-hikâye

• Reçetesi Peçete-tiyatro

• Zıkkımın Kökü-roman

• Gecekondu-roman

• Uçtu Uçtu Ali Uçtu

• Bandocu Çocuk

​

Rıfat Ilgaz 

​

• Mizah yazarı kimliğiyle öne çıkan sanatçı, yalın dili ve doğal, yapmacıksız üslubuyla dikkat çekmiştir.

• Edebî çizgisi, 1940-1950 sonrası toplumcu şiir anlayışına paralel bir gelişim göstermiştir.

• Kaleme aldığı eserlerinde ince ironi ve nükteye dayalı anlatımlar ön plana çıkmaktadır.

• Eserlerinde "Stepne" takma adını kullanmıştır.

• Toplumcu gerçekçilik anlayışını hem köy hem de kent düzleminde işlemiştir.

• Bireysel ve edebî duruşunda toplumcu bir tavır benimsemiştir.

• Geniş kitlelerce, Hababam Sınıfı serisiyle tanınmıştır.

• Eserlerinde genellikle yoksul kesimin yaşam mücadelesini işlerken, mizahi ögelerden yoğun biçimde yararlanmıştır.

• Anı ve çocuk edebiyatı türlerinde de başarılı örnekler vermiştir.

• Sabahattin Ali ve Aziz Nesin ile birlikte Marko Paşa adlı mizah dergisini yayımlamıştır.

• Yıldız Karayel adlı romanıyla Madaralı Roman Ödülü’nü kazanmıştır.

• Sanat anlayışında "sanat toplum içindir" ilkesi belirleyici olmuştur.

​

Eserleri

 

• Karartma Geceleri-roman

• Hababam Sınıfı-roman

• Yıldız Karayel-roman

• Sarı Yazma-roman

• Karadenizin Kıyıcığında-roman

• Şevket Ustanın Kedisi-hikâye

• Radarın Anahtarı-hikâye

• Sınıf-şiir

• Yarenlik-şiir

• Yaşadıkça-şiir

• Soluk Soluğa-şiir

• Yokuş Yukarı-anı

• 40 Yıl Önce 40 Yıl Sonra-anı

• Üsküdarda Sabah Oldu-şiir

 

Sadri Ertem  

​

• Yalın bir üslup benimseyen sanatçı, eserlerini kaleme alırken estetik kaygı gütmemiştir.

• Yazınsal üretiminde eleştirel gerçekçilik anlayışı belirleyici olmuştur.

• Atatürk ilke ve inkılapları ile toplumcu bir perspektif, sanatçının edebî dünyasına yön vermiştir.

• Eserlerinde ağa-tüccar sömürüsü, fabrika-işçi ilişkisi ve halk üzerinde kurulan baskı gibi toplumsal yapılar sorgulanmıştır.

• Türk edebiyatında toplumcu gerçekçi roman ve hikâyenin ilk temsilcilerinden biri olarak kabul edilir.

• Edebiyat anlayışını; işçiyi, köylüyü ve çalışan kesimi bilinçlendirme amacı üzerine kurmuştur.

• Sosyal olgulara yönelmiş, olaylara sosyolojik bir bakış açısıyla yaklaşmıştır.

• Duygusallık, yoğun betimlemeler ve psikolojik derinlik yerine toplumsal gerçeklik ön plandadır.

• Sanat anlayışı "sanat toplum içindir" ilkesiyle temellendirilmiştir.

​

Eserleri  

​

• Yol Arkadaşları-roman

• Çıkrıklar Durumca-roman

• Düşkünler-roman

• Silindir Şapka Giyen Köylü-hikâye

• Bacayı İndir Bacayı Kaldır-hikâye

• Bay Virgül-hikâye

 

Fakir Baykurt 

​

• Köy Enstitüsü kökenli bir yazar olarak, eserlerinde yerel ağızlara ve yöresel söyleyiş biçimlerine sıkça yer vermiştir.

• Betimlemelerinde yalınlık ve kolay anlaşılır bir anlatım tercih edilmiştir.

• Türk köylüsünü yer yer karikatürize eden bir üslup benimsemiştir.

• Abartılı ve mübalağalı anlatım unsurları, yazarın anlatı tarzının karakteristik öğelerindendir.

• Gerçekliği özgün bir bakış açısıyla kurgulayarak sunmuştur.

• Köy yaşamı, köylü bireyin bilinçaltındaki çatışmalar ve tepkiler ile göç olgusu, eserlerinde ele aldığı başlıca temalardandır.

• Köy edebiyatı hareketinin öncü temsilcileri arasında yer alır.

• Tırpan ve Kaplumbağalar adlı romanlarında imgesel anlatıma ağırlık vermiştir.

• Ağa-ırgat, halk-idare, zengin-yoksul gibi toplumsal karşıtlıklar ve sınıf çatışmaları sıkça işlediği konular arasındadır.

• Yılanların Öcü adlı eseriyle Yunus Nadi Roman Ödülü’nü kazanmıştır.

• Tırpan adlı eseriyle hem TRT hem de Yunus Nadi Roman Ödülü’ne layık görülmüştür.

• Yarım Ekmek adlı romanıyla Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü almıştır.

• Kara Ahmet Destanı ile Orhan Kemal Roman Armağanı’nı kazanmıştır.

• Sanat anlayışında "sanat toplum içindir" ilkesi belirleyici olmuştur.

 

Eserleri  

​

• Yarım Ekmek-roman

• Irazcanın Dirliği-roman

• 10.Köy-roman

• Amerikan Sargısı-roman

• Tırpan-roman

• Kaplumbağalar-roman

• Yılanların Öcü-roman

• Kara Ahmet Destanı-roman

• Sınırdaki Ölü-hikâye

• Can Parası-hikâye

 

Abbas Sayar 

​

• Köy edebiyatı akımının önemli temsilcilerinden biri olan yazar, eserlerinde güçlü bir gözlem yeteneğinden yararlanmıştır.

• Şiirsel bir anlatım tarzıyla kaleme aldığı metinlerinde, yöresel ağız özelliklerinden de ustalıkla faydalanmıştır.

• Orta Anadolu’nun doğası, insanı ve yaşam biçimi ile Türk köylüsünün yaşam mücadelesi, yazarın eserlerinde merkezî temalar arasında yer almıştır.

• Halk dilinin zengin sözcük dağarcığı ve deyimsel ifadelerinden etkin biçimde yararlanmıştır.

• Yılkı Atı adlı romanıyla TRT Roman Başarı Ödülü’nü kazanmıştır.

• Çelo adlı eseriyle Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’ne layık görülmüştür.

• Can Şenliği adlı yapıtıyla Madaralı Roman Ödülü’nü almıştır.

• Edebiyat anlayışında, "sanat toplum içindir" ilkesi belirleyici olmuştur.

 

Eserleri  

​

• Yılkı Atı-roman

• Çelo-roman

• Can Şenliği-roman

• Dik Bayır-roman

• Yorganımı Sıkı Sar-hikâye

 

Samim Kocagöz  

​

• Sanatçı, güçlü gözlem yeteneği, sade bir anlatım tarzı ve gerçekçi bir yaklaşım benimseyerek eserlerini kaleme almıştır.

• Yapıtlarında canlı ve etkileyici betimlemelere sıklıkla yer vermiştir.

• Toprak sorunları, sınıf çatışmaları ve siyasi çekişmeler, yazarın temel edebî temaları arasında yer alır.

• Köy romancılığı kimliğiyle tanınan sanatçı, özellikle kırsal kesimde yaşayan bireylerin yaşam mücadelelerini konu edinmiştir.

• Köy ve kasaba halkının gündelik yaşamdaki sorunları, sanatçının eserlerinde ayrıntılı biçimde ele alınmıştır.

 

Eserleri  

​

• Doludizgin-roman

• Onbinlerin Dönüşü-roman

• Kalpaklılar-roman

• Bir Şehrin İki Kapısı-roman

• Bir Karış Toprak-roman

• Mor Ötesi-roman

• İkinci Dünya-roman

• Bir Çift Öküz-roman

• Yılan Hikâyesi-roman

• Telli Kavak-hikâye

• Sığınak-hikâye

• Yağmurdaki Kız-hikâye

 

 

Kemal Bilbaşar 

​

• Destansı nitelikte romanlar kaleme alan sanatçı, eserlerinde hiciv yüklü ve sert bir anlatım tarzı benimsemiştir.

• Güçlü bir gözlem yetisine sahip olan yazar, halk yaşamını derinlemesine irdelemiştir.

• Folklorik ögelerden yararlanarak eserlerine yerel kültür öğelerini başarıyla yansıtmıştır.

• Masalsı bir anlatım dili kullanmış; şive taklitlerine ve yerel söyleyiş biçimlerine eserlerinde sıkça yer vermiştir.

• Anadolu kasabalarının sosyal yapısını ve yaşam tarzını yansıtan hikâyeler kaleme almıştır.

• Refik Halit Karay’ın öncüsü olduğu “Memleket Hikâyeciliği” geleneğini sürdüren önemli temsilcilerden biri olarak kabul edilir.

• Halkın içinden gelen bir yazar olarak, toplumcu duyarlılıkla ezilenlerin yanında yer almış; Anadolu halkının inanç ve geleneklerini temel konu edinmiştir.

• Eserlerinde başlıca mekân olarak Batı Anadolu kasabaları tercih edilmiştir.

• Doğa ve birey betimlemeleri, yazarın anlatımında belirgin bir yer tutar.

• Cemo adlı romanıyla Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’nü; Yeşil Gölge adlı eseriyle ise May Yayınları Roman Ödülü’nü kazanmıştır.

​

Eserleri  

​

• Cevizli Bahçe-hikâye

• Ay Tutulduğu Gece-roman

• Cemo Memo-roman

• Denizin Çağırışı-roman

• Yeşil Gölge-roman

• Irgatların Öfkesi-hikâye

• Anadolu'dan Hikâyeler-hikâye

 

Dursun Akçam  

​

• Eserlerini etkileyici, yalın ve sade bir dille kaleme alan yazar, anlatımında sıklıkla mizahi ögelere yer vermiştir.

• Güçlü gözlemlerine dayalı yazıları ve röportajları da bulunmaktadır.

• Yapıtlarında mekân olarak ağırlıklı biçimde Kuzeydoğu Anadolu’nun köy ve kasaba yaşamını, özellikle Kars ve çevresini işlemiştir.

• Öykücülüğünde Anton Çehov’un etkisiyle biçimsel bütünlüğe ve insan psikolojisine odaklanan nitelikli eserler üretmiştir.

• Kanlı Dere’nin Kurtları adlı romanıyla Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’nü;

• Haley adlı eseriyle ise Altın Portakal Film Festivali Sanat Ödülü’nü kazanmıştır.

​

Eserleri  

​

• Dağların Sultanı-roman

• Kan Çiçekleri-roman

• Alman Ocağı-roman

• Analar ve Çocuklar-roman

• Kanlı Derenin Kurtları-roman

• Taş Çorbası-hikâye

• Haley-hikâye

• Köyden İndim Şehire-hikâye

• Maral-hikâye

• Ölü Ekmeği-hikâye

 

Talip Apaydın 

​

• Doğa tasvirleri güçlü olan sanatçı, eserlerinde anı ve özlem temalarına da yer vermiştir.

• Köy Enstitüsü mezunudur.

• Köy edebiyatı akımının önde gelen temsilcilerindendir.

• Romanlarının başlıca mekânları Polatlı, Eskişehir ve Beypazarı çevresidir.

• Eserlerinde köy halkının temel sorunlarını işlemiş; özellikle su, toprak, eğitim ve ekonomik yoksunluk gibi meseleleri ön plana çıkarmıştır.

• Tütün Yorgunu adlı eseriyle Madaralı Roman Ödülü’nü almıştır.

• Köylüler adlı romanı ile Orhan Kemal Roman Ödülü’ne layık görülmüştür.

• Sanatsal anlayışında “sanat toplum içindir” ilkesi belirleyici olmuştur.

​

Eserleri

​

• Vatan Dediler-roman

• Yarbükü-roman

• Sarı Traktör-roman

• Toz Duman İçinde-roman

• Define-roman

• Köylüler-roman

• Tütün Yorgunu-roman

• Emmoğlu-roman

​

​

​